آموزش الکترونیکی یا یادگیری الکترونیکی (Electronic-Learning) شیوه ای برای طراحی، تدوین، ارائه و ارزشیابی آموزش است که از قابلیت‌ها و امکانات الکترونیکی برای کمک به یادگیری بهره می‌گیرد. آموزش الکترونیکی روش آموزشی است که از زمان پیدایش و گسترش اینترنت و استفاده از قابلیت‌های آن ایجاد گردیده است و در حقیقت تکامل یافته شیوه آموزش از راه دور و برطرف کننده نیاز انسان‌های کاوشگر و خواهان یادگیری است، به خصوص این که زمان و مکان در این شیوه آموزش اختیاری است.
سیستم های آموزش الکترونیکی LMS نامیده می شوند. امروزه دانشگاه های بسیاری در سراسر دنیا از این شیوه برای برگزاری کلاس های آنلاین استفاده می نمایند.
آموزش الکترونیکی به عنوان الگوی جدید، شیوه آموزش را دگرگون کرده است. قابلیت های بالای این سیستم آموزشی و تقاضای گسترده برای آموزش مجازی و عدم امکان اجابت این حجم بالا از درخواست ها در نظام آموزشی فعلی، اهمیت و ضرورت به کارگیری آموزش الکترونیکی را انکار ناپذیر کرده است. از این رو شیوه و چگونگی آموزش الکترونیکی بسیار مورد توجه می باشد.
هر چند آموزش الکترونیک از فناوری شبکه گسترده جهانی وب بهره می گیرد، ولی به هیچ وجه به آن محدود نمی شود. در عرصه آموزش الکترونیکی، علاوه بر آموزش بر مبنای وب، آموزش غیرحضوری، آموزش از راه دور، تعلیم و تربیت از راه دور، بازآموزی، خودآموزی و آموزش بر مبنای رایانه نیز می توانند مطرح شوند.
موفقیت در آموزش الکترونیکی، و آموزش از راه دور بر مبنای فناوری است. به عبارت دیگر، محتوای دوره آموزشی با بهره گیری از انتقال صدا، تصویر و text ارائه می شود که با استفاده از ارتباط دو سویه بین افراد فراگیر و استاد یا بین فراگیران، کیفیت ارائه دوره آموزشی به بالاترین سطح خود می رسد.

تولید محتوا در آموزش الکترونیکی

مبحث تولید محتوا در دوره های مبتنی بر آموزش الکترونیکی از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از مشکلات موجود در آموزش مجازی استفاده اغلب پیاده کنندگان دوره های آموزش الکترونیکی (Virtual Training) از محتویات موجود آموزشی و استقرار آنها بر روی صفحات نمایشگر کامپیوتر است. حداکثر میزان ارتباط متقابل با فراگیران، مطالعه و خواندن متن بر روی صفحه نمایشگر و کلیک نمودن برای رفتن به صفحه بعد است.

فواید آموزش الکترونیکی

1- در انواع یادگیری الکترونیکی ما با جهانی شدن دانش، یادگیری و برنامه درسی، امکان بقاء و ثبات جوامع آموزشی، تحقق عدالت در نظام آموزشی، افزایش سطح علمی جامعه یادگیری، منعطف شدن فرآیند یادگیری دربرابر نیازها و سبکهای فراگیران، پرورش کلیه استعدادهای فراگیران بجای نخبه گرایی روبرو هستیم.
2- آموزش مادام العمر، یادگیری بین المللی با کمک آموزش الکترونیکی در عصر جهانی شدن، ادغام مفاهیم انتزاعی با زندگی افراد، تأکید بر مهارت های تشخیصی و بازترکیبی، یادگیری شخصاً هدایت شده، دستیابی به اهداف سطوح بالای یادگیری شناختی و فرا شناختی و پرورش مهارت های تفکر جانبی از دیگر مزیت های در خور توجه آن می باشد. این رویکرد در صورت برنامه ریزی و اجرای صحیح قادر به ارتقای افق فکری فراگیران، تغییر و تحول مستمر دیدگاه آنها و در نهایت تلاش برای پوشش دادن الزامات ناشی از آن است.
3- تربیت شهروندانی مسوولیت پذیر که در جامعه اطلاعاتی پیامدهای اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی فناوری و رسانه های گروهی را به درستی درک می کنند.

شیوه های تحصیلی در مقاطع یادگیری الکترونیکی

1- شیوه آموزشی – پژوهشی

دوره ای آموزشی که محتوای برنامه آن مشتمل بر واحدهای درسی و پایان نامه است.

2- شیوه آموزشی

دوره ای آموزشی که دانشجو با گذراندن واحدهای درسی و بدون نیاز به گذراندن پایان نامه دانش آموخته می شود.

3- شیوه پژوهشی

دوره ای با محوریت پژوهش که دستاورد آن ارائه فناوری جدید، ارائه نظریه و ایده جدید، تولید دانش فنی، ثبت اختراع و … شود و مشتمل بر اخذ واحدهای درسی محدود و التزام به ارائه پایان نامه است.

نظام یادگیری الکترونیکی

نظام یادگیری الکترونیکی، چارچوبی مدون برای تامین محیط یادگیری در بستر فناوری اطلاعات و با رعایت ویژگی های زیر است:

– نظام مدیریت آموزش

سکوی دستیابی به مجموعه منابع و فعالیت های برنامه ریزی و مدیریت رخدادهای آموزشی است که توسط مدیریت یادگیری الکترونیکی به اجرا در می آید.

– نظام کنترل دانسته ها و ارزیابی رفتار های آموزشی

محیطی که در آن رفتارها و زمان یادگیری ثبت و ضبط می گردد و یادگیرنده و یاددهنده می توانند چگونگی کنترل دانسته ها را تعیین نمایند.

– نظام دسترسی برخط به مراجع و منابع آموزشی

محیط دسترسی مستقیم به مستندات دیجیتال و ذخایر اطلاعاتی مورد نیاز از قبیل کتاب، مقاله، آزمون ها و منابع مربوط به تعاملات بین یاد گیرندگان و یاد دهندگان اعم از همزمان و غیر همزمان در سال های متوالی.

– نظام مدیریت و تولید محتوای بر خط آموزشی

محیطی که در آن یاددهنده محتوای الکترونیکی درخت دانش را بر اساس برنامه درسی و سرفصل مصوب علوم، تحقیقات و فنآوری و با تفسیر شخصی خود تهیه و به صورت زنجیره ای از مفاهیم و با نظم و چینش منطق با برنامه ریزی آموزشی ایجاد می نماید.

– نظام تعاملات مستقیم و غیر مستقیم ارکان اصلی آموزش

محیط تعاملات برخط و پویای یاددهندگان و یادگیرندگان به اشکال همزمان و غیرهمزمان از قبیل کلاس های زنده، انجمن، گفتگو و پرسش و پاسخ.

ویژگی های نظام یادگیری الکترونیکی

1- انعطاف پذیری

منظور از انعطاف پذیری آن است که خود یادگیرنده بتواند شیوه آموزش خود را انتخاب کند و بر آن کنترل داشته باشد.

2- توزیع شدن

یعنی در یافتن محتوای یادگیری الکترونیکی از تمامی منابع استفاده شود.

3- باز بودن

یادگیرنده با هیچ مانعی مواجه نباشد و بتواند در شرایط مکانی و زمانی متفاوت به یادگیری بپردازد.
ویژگی های یادگیری الکترونیکی می بایست از تمامی آموزش ها اعم از آموزش های دیداری- شنیداری و … متمایز باشد.

انواع سیستم های آموزش الکترونیکی

– سیستم های آموزش الکترونیکی موبایلی
– سیستم های آموزش الکترونیکی اجتماعی
– سیستم های آموزش الکترونیکی شبیه سازی
– سیستم های آموزش الکترونیکی مبتنی بر بازی

انواع یادگیری الکترونیکی

1- یادگیری الکترونیکی خودآموز
2- یادگیری الكترونیكی چهره به چهره
3- یادگیری الكترونیكی غیر همزمان
4- یادگیری الكترونیكی همزمان
5- یادگیری الكترونیكی ترکیبی/دوگانه، غیرهمزمان
6- یادگیری الكترونیكی ترکیبی/دوگانه، همزمان

شناخت این شش نوع یادگیری الكترونیكی برای تمام كسانی كه به نوعی با آموزش الكترونیكی در ارتباط هستند می تواند با اهمیت باشد چرا كه می توانند به خوبی انواع ان را دسته بنده كرده و دید وسیع تری از یادگیری الكترونیكی به دست آورند.